W czasach baroku architektura sakralna w Wielkopolsce rozwijała się stosunkowo najbardziej harmonijnie, dotrzymując kroku przemianom i trendom, jakie zachodziły na terenach środkowoeuropejskich. Zleceniodawcy wywodzili się z rodzin mieszanych wyznaniowo, a poziom wykształcenia szlachty był tu wyższy niż w innych prowincjach Rzeczypospolitej. Gniazda reformacji po przejściu w ręce rodzin katolickich, stały się ośrodkami kontrreformacji. Ograniczone możliwości ekonomiczne zleceniodawców oraz specyfika Wielkopolski, gdzie było mniejsze rozwarstwienie społeczne sprawiły, że jezuici nie odgrywali tak dominującej roli jak w monarchii habsburskiej czy w Bawarii. Dużą popularnością mas szlacheckich, często kolatorów klasztoru, cieszyły się zgromadzenia franciszkańskie

Rozwój architektury sakralnej był niejako dwutorowy. W jednym przodowały opactwa i jezuici w Poznaniu, zatrudniając najlepszych wykonawców, drugim torem rozwijał się regionalizm w świątyniach zgromadzeń franciszkańskich z rokokowymi wnętrzami: reformatów i bernardynów, które zaspokajały gusta szlachty wielkopolskiej. Były też znakomite powtórzenia dzieł europejskich, głównie kościół Filipinów w Gostyniu, oparty na pierwowzorze Balthazara Longheny z Wenecji, który powstał dzięki środkom oraz konsekwencji dążących do celu trzech magnatek, co było ewenementem w ówczesnej Rzeczypospolitej

Rola Wielkopolski jako łącznika między Śląskiem a Prusami Królewskimi, z którymi była powiązana w ramach prowincji kościelnych oraz koligacji rodzinnych, była wieloraka. W XVII stuleciu sporo inspiracji artystycznych promieniowało z Prus Królewskich, a w XVIII ze Śląska, skąd pochodziło wielu wykonawców. Na oblicze architektury i sztuki sakralnej Prus Królewskich duży wpływ wywierały Niderlandy i kraje pobrzeża Bałtyku. Natomiast Śląsk w tym okresie znajdował się w domenie Habsburgów. Dlatego szerzej poza ramy związków sąsiedzkich zostały tu poczynione obserwacje i porównania dotyczące rozwoju architektury nowożytnej, sięgające terenów północnowłoskich i południowoniemieckich.