Sesje
19 listopada, czwartek
godz. 10,00
I. Historia i polityka
Mariusz Bryl, Potrzeby polskiej historii sztuki przed 100 laty: zgodny chór i głos odrębny
Elżbieta Kal, Realizm - walka klasowa - postęp, czyli o socrealistycznej koncepcji sztuki
Andrzej Szczerski, Rok Awangardy i historie alternatywne
Stanisław Czekalski, Historia sztuki w systemie 2.0 - gdzie jesteśmy?
Wojciech Włodarczyk, "Prywatność" - niechciany model kultury
II. Historia sztuki jako dyscyplina
Ryszard Kasperowicz, Classicorum veterum fragmenta? Lekcja Edgara Winda
Łukasz Rozmarynowski, Scjentyzm w historii sztuki: dotychczasowe osiągnięcia i niepowodzenia oraz możliwe perspektywy
Anna Markowska, Sztuka w domu czyli delegitymizacja scientia artis
Marta Leśniakowska, Ekonomia polityczna historii sztuki jako nauki stosowanej
Maria Poprzęcka, Historyk sztuki na bezludzkiej ziemi
Piotr Juszkiewicz, W poszukiwaniu fundamentów. Polska historia sztuki XX i XXI w. jako projekt modernistyczny
Jakub Banasiak, Tranzytologia, antykomunizm, efekt Foucault. W stronę historii historii sztuki polskiej (współczesnej) po 1989 roku (i co z tego wynika)
ks.bp. Michał Janocha, Nauczanie historii sztuki w seminariach duchownych
18,00 - rozdanie nagród w konkursie im. ks. prof. Szczęsnego Dettloffa i nagrody im. prof. Jerzego Łozińskiego
20 listopada, piątek
godz. 9,00
IV. Muzea, wystawy, zbiory
Agnieszka Murawska, O zawodzie muzealnika w kontekście misji muzeów. Refeksja historyczno-prawna
Piotr Rypson, Misja, narracja, klientelizm. Polskie muzea w czwartej dekadzie wolności
Aleksandra Sulikowska-Bełczowska, Jedność w różnorodności? Sztuka mniejszości religijnych, etnicznych i narodowych w polskich muzeach
Gabriela Świtek, Centralny Plan Wystaw
V. Przestrzeń publiczna
Rafał Eysymontt, Wpływ współczesnej historii sztuki na kształtowanie krajobrazu kulturowego i przestrzeni publicznej
Waldemar Baraniewski, Czy przestrzeń publiczna ma właściciela?
Tadeusz Żuchowski, Pomnikowe potyczki historyka sztuki
Jakub Dąbrowski, Historyk sztuki między pomnikofilią a pomnikofobią
Robert Waszkiewicz, Bieżące problemy prawne na tle praktyki stosowania prawa o ochronie zabytków
Makary Górzyński, Instytucja, mgławice, punkty styczne i linie ognia. Działania i role społeczne historyków sztuki we współczesnym Kaliszu
Bartosz Podubny, Reklama w zabytkowej tkance urbanistycznej. Zbigniewa Hornunga walka z hydrą na przykładzie Jarosławia
Paulina Korneluk, Spór o zieleń, spór o historię – powstanie Parku Miejskiego w Zamościu, jako początek myśli konserwatorskiej w mieście. Studium przypadku
Bernadeta Stano, Wskrzeszanie etosu pracy w przemyśle w kontekście degradacji obiektów i przestrzeni poprzemysłowych
Zarząd Główny Stowarzyszenia Historyków Sztuki zaprasza do udziału w XLIX ogólnopolskiej sesji naukowej SHS: HISTORIA SZTUKI JAKO INSTYTUCJA
W 1920 roku powołano Związek Polskich Historyków Sztuki. Badacze – w zakresie uprawianej dyscypliny – chcieli odpowiedzieć na problemy stojące przed odradzającym się państwem („Nauka polska. Jej potrzeby, organizacja i rozwój”, 1923, t. 4). Dziś stajemy przed zagrożeniami, z których najważniejszym jest zepchnięcie historii sztuki do pozycji subdyscypliny nauk o sztuce. Ma to swoje praktyczne konsekwencje. Ale mamy też problemy z degradacją przestrzeni publicznej, porażkami konserwatorów w starciu z agresywną deweloperką, dyskusyjną polityką muzealną, a więc z obszarami w których historyk sztuki powinien zabierać głos. Dlatego Stowarzyszenie Historyków Sztuki, w porozumieniu z innymi organizacjami i instytucjami skupiającymi historyków sztuki, postanowiło poświęcić ogólnopolską sesję naukową planowaną na 19-20 listopada 2020 roku w Warszawie, refleksji nad naszą dyscypliną jako instytucją, jako aktorem publicznej sceny w warunkach wolnego rynku i demokracji.
Proponujemy dyskusję nad pięcioma tematami (poniżej przykładowe zagadnienia).
Oczekujemy ujęć ogólnych, ale także studiów przypadków:
I. HISTORIA
- status historii sztuki w II RP, PRL i III RP
- społeczny a państwowy model kultury w świetle reprywatyzacji i deakcesji
- historia sztuki w świetle różnic doświadczeń pokoleniowych
- programy i działalność publiczna innych stowarzyszeń związanych z dyscypliną
- demokratyczny mandat polityka a racje historyka sztuki
- historyk sztuki jako urzędnik
- samorząd uwłaszczony na zabytkach
- kultura jako konflikt interesów czy wspólnota
- własność a społeczne/polityczne powinności historii sztuki
- neoliberalizm, kulturowa lewica a nowa humanistyka
III. PRZESTRZEŃ PUBLICZNA
- przestrzeń publiczna - kto i o czym decyduje, rola historyka sztuki
- deweloper i zabytek - racje gospodarczo-społeczne i racje nauki
- polityka pamięci i pomniki - diagnozy i role historyka sztuki
- niematerialne dziedzictwo versus fizyczny obiekt
- wiara a piękno – historia sztuki w seminariach
- dwie perspektywy: Pałac Kultury i Pałac Saski
IV. MUZEA
- muzea jako argument polityczny
- muzea jako aparaty produkujące narracje historyczne
- czego uczą edukatorzy muzealni?
- granice ingerencji organizatora instytucji artystycznej
V. HISTORIA SZTUKI JAKO DYSCYPLINA
- historia sztuki jako projekt oświeceniowy i modernistyczny
- uniwersalizm nauki a wiedza umiejscowiona
- wewnętrzne przyczyny zacierania specyfiki i granic historii sztuki
- polityczne i społeczne konsekwencje nieostrych pojęć
- językowe determinanty historii sztuki
- historia sztuki w świetle reformy ustawowej „Konstytucja dla Nauki”
Zgłoszenia referatów (abstrakt) należy kierować do Zarządu Głównego SHS, Warszawa, Rynek Starego Miasta 27 (e-mail: shs@shs.pl), do dnia 15 czerwca 2020 r. O ostatecznym kształcie sesji zadecyduje komitet organizacyjny. Materiały sesji zostaną opublikowane w „punktowanym” tomie.
Podczas sesji zostaną ogłoszone zasady przyznawania NAGRODY STOWARZYSZENIA HISTORYKÓW SZTUKI oraz skład jury nagrody. To nowe wyróżnienie (50 tys. złotych ufundowane przez SHS i wydawnictwo „Arkady”) będzie przyznawane co trzy lata. Nie będą obowiązywały limity wiekowe autorów ani tematyka. Główne kryterium to jakość merytoryczna otwierająca nowe horyzonty badawcze naszej dyscypliny.
Ogłoszenie konkursowe III edycji Konkursu im. Prof. Mieczysława Zlata
Zarząd Fundacji im. Profesora Mieczysława Zlata wraz z Instytutem Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego ogłasza z dniem 1 stycznia 2018 r. konkurs na prace naukowe młodych historyków sztuki, poniżej 40. roku życia, dotyczące historii sztuki średniowiecza i renesansu europejskiego ze szczególnym uwzględnieniem Śląska. W edycji 2018 pula nagród wynosi 11 tysięcy zł brutto. Rozpatrywane będą prace naukowe (książki, artykuły) opublikowane bądź prace na stopień (magisterskie, doktorskie) obronione w latach 2017-2018. Decyduje wydrukowana data wydania lub data obrony pracy. Prace można zgłaszać do końca roku 2018 na adres: Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego, ul. Szewska 36, 50-139 Wrocław. Ogłoszenie wyników i wręczenie nagród odbędzie się w maju 2019 r.
Konkurs im. Profesora Mieczysława Zlata na prace naukowe
Regulamin konkursu
§1
1. Do konkursu można zgłaszać publikacje z zakresu historii sztuki średniowiecza i renesansu europejskiego ze szczególnym uwzględnieniem Śląska, a także niepublikowane prace doktorskie oraz magisterskie.
2. Autorzy zgłoszonych prac nie mogą przekraczać czterdziestego roku życia.
§ 2
1. Konkurs ogłaszany jest corocznie (o ile nie postanowi inaczej Zarząd Fundacji) na początku stycznia przez Zarząd Fundacji im. Profesora Mieczysława Zlata i Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego. Warunki szczegółowe poszczególnych edycji Konkursu określa Zarząd Fundacji w ogłoszeniu konkursowym.
2. Rozpatrywane będą wyłącznie prace opublikowane lub obronione w roku poprzedzającym ogłoszenie Konkursu i w roku jego ogłoszenia (decyduje wydrukowana data wydania lub data obrony pracy).
3. Prace w formie elektronicznej i wydruku powinny być dostarczone do sekretariatu Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego do końca roku, w którym ogłoszono konkurs.
4. Warunkiem uruchomienia procedury konkursowej jest wpłynięcie na konkurs minimum trzech prac. Jeśli na konkurs wpłynie jedna lub dwie prace, to przechodzą one do procedury konkursowej w roku następnym, w której będą rozpatrywane łącznie z nowo zgłoszonymi.
5. Ogłoszenie wyników następuje podczas specjalnie zorganizowanej uroczystości wręczenia nagród w maju następnego roku.
§ 3
Jury Konkursu w liczbie 3-5 osób każdorazowo powoływane jest przez Radę Fundacji.
§ 4
W konkursie przyznawana jest jedna nagroda. Może ona być podzielona na dwie równorzędne lub nagrodę i wyróżnienie. Nagroda obejmuje wszystkie zakwalifikowane do Konkursu prace. Jury może odstąpić od przyznania nagród. Pula i suma nagród nie ulega zmianie w przypadku rozciągnięcia trwania konkursu na kolejną edycję.
§ 5
1. Kwotę przyznaną na nagrody ustala każdorazowo Zarząd Fundacji.
2. Nagrody finansowane są z majątku własnego Fundacji lub pozyskanych środków zewnętrznych, przeznaczonych na ten cel.
3. Nagrody wypłaca Zarząd Fundacji.
4. Organizator Konkursu czyli Fundacja pobiera od przyznanej nagrody podatek zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami prawa podatkowego.
§ 6
Wszelkich zmian w Regulaminie dokonuje Rada Fundacji na wniosek Zarządu.
Prezes Zarządu
Romuald Kaczmarek
Konferencja Naukowa Oddziału Wrocławskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki i Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego
Fara w mieście od średniowiecza do współczesności.
Społeczeność, duchowość, architektura, wystrój
(Wrocław 15- 16 listopada 2018)
Czwartek 15 listopada
Kościół św. Elżbiety, dawna Biblioteka
9.00-9.10 Rozpoczęcie konferencji
9.10-9.30 Jarosław Jarzewicz, Instytut Historii Sztuki UAM
Dlaczego średniowieczne kościoły farne są tak wielkie?
9.30-9.50 Rafał Eysymontt, Instytut Historii Sztuki UWr.
Extra et intra muros. Świątynia farna a układ przestrzenno-funkcjonalny średniowiecznego miasta śląskiego
9.50-10.10 Marcin Szyma, Instytut Historii Sztuki UJ
Przejmowanie przez dominikanów kościołów farnych w I połowie XIII wieku. Sytuacja w prowincji Polonia na tle europejskim
10.10-10.30 Dyskusja
10.30-10.50 Przerwa na kawę i herbatę
10.50-11.10 Hanna Kozaczewska-Golasz, Hanna Golasz-Szołomicka, Katedra Historii Architektury, Sztuki i Techniki PWr.
Bazylika i hala - miejskie kościoły parafialne na Śląsku w średniowieczu (XIII - poł. XVI w.)
11.10-11.30 Roland Mruczek, Katedra Historii Architektury, Sztuki i Techniki PWr., Tomasz A. Kastek, AKME-firma budowlano-archeologiczna
Kościoły parafialne wczesnego Wrocławia na tle śląskiej i europejskiej architektury sakralnej
11.30-11.50 Jakub Adamski, Instytut Historii Sztuki UW
Ius patronatus – fabrica ecclesiae – verus fundator. Kto inicjował, finansował i prowadził budowę gotyckich kościołów parafialnych na Śląsku?
11.50-12.15 Dyskusja
12.15-14.00 Przerwa obiadowa
14.00-14.20 Klara Kaczmarek-Löw, Weißenburg/Wrocław
Fary w miastach Korony Czeskiej ok. 1500 jako przejaw reprezentacji
14.20-14.40 Patrycja Łobodzińska, Instytut Historii Sztuki UAM
Pamięć umiejscowiona. Wyposażenie i topografia sakralna kościoła św. Elżbiety we Wrocławiu w latach 1350-1525
14.40-15.00 Agnieszka Patała, Instytut Historii Sztuki UWr.
Machinae magnae. Późnogotyckie wielkoformatowe nastawy głównych ołtarzy śląskich kościołów farnych
15.00-15.20 Dyskusja
15.20-15.40 Przerwa na kawę i herbatę
15.40.-16.00 Agata Stasińska, Muzeum Narodowe we Wrocławiu
„Mensch, mein Kreuz trug ich für dich...”. Dewocyjny cykl przedstawieniowy kaplicy rodziny Krappów z kościoła pw. św. Elżbiety we Wrocławiu
16.00-16.20 Tomasz Jeż, Instytut Muzykologii UW
Wrocławska fara św. Elżbiety w pejzażu dźwiękowym miasta epoki nowożytnej
16.20-16.40 Alina Mądry, Instytut Muzykologii UAM
„Muzyka farska” w kolegiacie św. Marii Magdaleny w Poznaniu
16.40-17.00 Dyskusja i zakończenie pierwszego dnia obrad.
18.00 – Kolacja dla uczestników konferencji. Restauracja Motyla noga,
ul. Więzienna 6
Piątek 16 listopada
Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego, ul. Szewska 36, s. 309
9.00-9.20 Bogusław Krasnowolski, Instytut Historii Sztuki UPJP II
Kościół parafialny małego lokacyjnego miasta małopolskiego na przykładzie fary w Bieczu
9.20-9.50 Jacek Witkowski, Instytut Historii Sztuki UWr.
Kościół farny w małym mieście królewskim – kościół Wniebowzięcia NMP w Ostrzeszowie
9.50-10.10 Jacek Kowalski, Instytut Historii Sztuki UAM
Fara jako nekropolia właścicieli miasta czyli płyta nagrobna protoplastów rodu Czarnkowskich
10.10-10.30 Ks. Szymon Tracz, Instytut Historii Sztuki UPJP II
Bogu na chwałę, ludziom ku pamięci. Żywiecka fara jako miejsce upamiętniania mieszczan oraz kolejnych właścicieli Żywca
10.30-10.50 Dyskusja
10.50-11.10 Przerwa na kawę i herbatę
11.10-11.30 Andrzej Baranowski Instytut Sztuki PAN
Znaczenie Lubeki i Antwerpii w barokizacjach far na terenach północnych dawnej Rzeczypospolitej
11.30-11.50 Arkadiusz Wojtyła, Instytut Historii Sztuki UWr.
Fary katolickie na Śląsku i w dawnym hrabstwie kłodzkim w dobie baroku
11.50-12.10 Andrzej Prasał, Katedra Muzyki Kościelnej i Wychowania Muzycznego UO
Organy dawnej fary miejskiej w Kłodzku na przestrzeni dziejów
12.10-12.30 Dyskusja
12.30-12.50 Przerwa na kawę i herbatę
12.50-13.10 Romuald Nowak, Muzeum Narodowe we Wrocławiu
Wystrój i wyposażenie kościoła św. Mikołaja w Brzegu jako świątyni ewangelickiej od XVI do XVIII w.
13.10-13.30 Joanna Piotrowska, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Oddział w Olsztynie
Regotyzacje głównych kościołów parafialnych miast warmińskich
13.30-13.50 Dariusz Galewski, AMuz. we Wrocławiu, Adam Organisty, ASP w Krakowie
Współczesna dekoracja i wystrój dawnych far wrocławskich na tle analogicznych realizacji na tzw. Ziemiach Odzyskanych
13.50-14.30 Dyskusja i podsumowanie konferencji
Zarząd Fundacji im. Profesora Mieczysława Zlata wraz z Instytutem Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego ogłasza konkurs na pracę naukową. W edycji 2015/2016 pula nagród wynosi 11 tysięcy zł.
REGULAMIN KONKURSU
§1
1. Do konkursu można zgłaszać publikacje z zakresu historii sztuki średniowiecza i renesansu ze szczególnym uwzględnieniem Śląska, a także niepublikowane prace doktorskie oraz magisterskie.
2. Autorzy zgłoszonych prac nie mogą przekraczać czterdziestego roku życia.
§ 2
1. Konkurs ogłaszany jest corocznie w październiku przez Zarząd Fundacji im. Profesora Mieczysława Zlata i Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego. Warunki poszczególnych edycji Konkursu określa Zarząd Fundacji.
2. Rozpatrywane będą wyłącznie prace opublikowane lub obronione w roku ogłoszenia konkursu i roku następnym do momentu zakończenia przyjmowania zgłoszeń.
3. Prace w formie elektronicznej i wydruku powinny być dostarczone do sekretariatu Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego do dnia 5 maja roku następującego po ogłoszeniu konkursu.
4. Ogłoszenie wyników i wręczenie nagród następuje podczas specjalnie zorganizowanej uroczystości w październiku roku następującego po ogłoszeniu konkursu.
§ 3
Jury Konkursu w liczbie 3-5 osób każdorazowo powoływane jest przez Radę Fundacji.
§ 4
W konkursie przyznawana jest jedna nagroda. Może ona być podzielona na dwie równorzędne lub nagrodę i wyróżnienie. Nagroda obejmuje wszystkie zakwalifikowane do Konkursu prace. Jury może odstąpić od przyznania nagród.
§ 5
1. Kwotę przyznaną na nagrody ustala każdorazowo Zarząd Fundacji.
2. Nagrody finansowane są z majątku własnego Fundacji lub pozyskanych środków zewnętrznych,
przeznaczonych na ten cel.
3. Nagrody wypłaca Zarząd Fundacji.
4. Organizator Konkursu czyli Fundacja pobiera od przyznanej nagrody podatek zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami prawa podatkowego.
§ 6
Wszelkich zmian w Regulaminie dokonuje Rada Fundacji na wniosek Zarządu.
Prezes Zarządu
Romuald Kaczmarek
Instytut Historii Wydziału Historyczno-Pedagogicznego Uniwersytetu Opolskiego, Instytut Historii Sztuki Wydziału Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego i Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu
zapraszają do udziału w konferencji naukowej
Sztuka dawnego Opola
planowanej w Opolu w drugiej połowie września 2016 roku
Celem spotkania jest zebranie obecnego stanu wiedzy o dokonaniach artystycznych na terenie Opola w jego dawnych, lokacyjnych granicach (z przedmieściami, w tym z monastycznym suplementem miasta, jakim było opactwo Norbertanek w Czarnowąsach), jak i rozrastającego się Opola doby industrialnej. Interesują nas monografie zabytków i ich zespołów, opracowania na temat artystów, studia z zakresu treści i funkcji ideowych sztuki, ujęcia problemowe pokazujące dokonania opolskie na szerokim tle, w tym referaty zarówno historyków sztuki, jak i archeologów, etnologów i historyków czy religioznawców lub przedstawicieli innych pokrewnych dyscyplin. Oczekiwanymi będą także wystapienia na temat historii badań nad sztuką Opola - refleksja z zakresu historii historiografii sztuki, podejmująca np. kwestie powiązań piśmiennictwa z klimatem epoki, a co za tym idzie - takimi czy nie innymi interpretacjami. W zestawie referatów nie powinno też zabraknąć projekcji tego, jak dalsze badania winny być rozwijane. Zakres tematyczny konferencji chcemy zamknąć połową XX w., co wynika chęci niedublowania tych konferencji, które niedawno się odbyły (Sztuka na Śląsku po 1945 roku, Muzeum Śląska Opolskiego, luty 2015) lub niebawem odbędą (Sztuka polska na ziemiach zachodnich i północnych 1945-1981, Instytut Historii Sztuki UWr., listopad 2015). Liczymy na opracowania nowe, wnoszące do dyskusji naukowej treści dotąd nieartykułowane. Językami konferencji będą - oprócz polskiego - angielski, czeski i niemiecki. Nie zapewniamy symultanicznych tłumaczeń.
Propozycje tytułów referatów (przewidywany czas wystąpienia - 20 min.) wraz z konspektami (do 1. strony) prosimy nadsyłać na podane niżej adresy organizatorów do dnia 29. 2. 2016 r. Informacje o zakwalifikowaniu i wstępny program prześlemy do dnia 31. 3. 2016 r. Przewidujemy niewielkie wpisowe (jest to m.in. wymóg formalny przy staraniach o dotację), ale szczególy z tym związane oraz inne ważne informacje logistyczne będziemy w stanie podać w marcu 2016 r.
Planowane jest wydanie recenzowanego tomu pokonferencyjnego, w którym - po porozumieniu z redaktorami naukowym tomu - możliwe będzie opublikowanie dłuższych niż referat wersji wystąpienia.
Komitet organizacyjny:
dr hab. Bogusław Czechowicz, prof. UO (b_czechowicz@wp.pl)
dr Joanna Filipczyk (joanna.filipczyk@gmail.com)
dr hab. Andrzej Koziel, prof. UWr. (akoziel@adm.uni.wroc.pl)
Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego
Wydział Kultury Urzędu Miejskiego we Wrocławiu
zapraszają do udziału w międzynarodowej konferencji naukowej: Stanisław Lem - wizjoner szczęśliwych i nieszczęśliwych światów. Recepcja twórczości w sztukach plastycznych, kinie, literaturze i krytyce. Wrocław, 21 – 22 X 2015
W 1972 roku w liście do amerykańskiego tłumacza Michaela Kandla Stanisław Lem pisał, że zależy mu na tym, aby mógł niepośmiertnie „popromieniować” swoimi koncepcjami. To humorystyczne i ironiczne zarazem życzenie można potraktować jako jedną z celnych prognoz „futurologicznych” pisarza. Istotnie, zarówno za jego życia (1921–2006), jak i w ostatniej dekadzie, owo promieniowanie miało miejsce i było znaczące nie tylko na polu literatury, ale też w filozofii, sztukach plastycznych i filmie.
Celem konferencji jest rozpoznanie i przeanalizowanie recepcji myśli Lema w wymienionych dziedzinach, a szczególnie w odniesieniu do współczesnej kultury wizualnej. Obejmuje to zarówno ilustrację jego tekstów literackich – począwszy od autorskich rysunków, poprzez prace wybitnych polskich i zagranicznych rysowników, aż po szatę graficzną wydawnictw książkowych – kinowe i telewizyjne adaptacje oraz szeroko pojętą ikonosferę współczesności, w której od lat 50. XX wieku wizje autora Solaris były inspiracją zarówno dla artystów związanych z nurtem science-fiction, jak i autorów dzieł popularno-naukowych.
Materiały pokonferencyjne opublikowane zostaną w numerze specjalnym kwartalnika „Quart” (czasopismo recenzowane, indeksowane, punktowane; publikacja w wersji papierowej i elektronicznej na zasadach licencji: CC Uznanie autorstwa 3.0 Polska)
Kierownicy konferencji:
prof. dr hab. Waldemar Okoń
dr Andrzej JaroszM i e j s c e o b r a d : Instytut Historii Sztuki UWR, ul. Szewska 36, Wrocław
J ę z y k i k o n f e r e n c j i : polski i angielski
Propozycje referatów, streszczenie do 1800 znaków oraz notę biograficzną (afiliacja, tytuł naukowy, zainteresowania badawcze) prosimy nadsyłać
do 30 VI 2015 na adres: ajaro@op.pl
Planowany czas wystąpienia: 20 minut
Organizatorzy zapewniają nocleg, obiad i materiały konferencyjne.
WROCŁAW 27-28 listopada 2014
PATRONAT HONOROWY:
JEGO EKSELENCJA METROPOLITA WROCŁAWSKI
ARCYBISKUP JÓZEF KUPNY
PREZYDENT MIASTA WROCŁAWIA
RAFAŁ DUTKIEWICZ
Czwartek 27 XI (Sala konferencyjna w Domu SS. De Notre Dame, ul. Św. Marcina 12)
8.45 - 9.00- Rozpoczęcie konferencji z udziałem zaproszonych gości
9.00 - 9.20 - Stanisław Rosik: Kontekst społeczny działania i funkcje katedry wrocławskiej w
świetle Kroniki Thietmara
9.20 - 9.40 - Adam Żurek: Katedra wrocławska i jej najbliższe otoczenie do połowy XIII
9.40 - 10.00 - Szczęsny Skibiński: Chór katedry z XIII wieku - problemy kwalifikacji
stylistycznej
10.00 - 10.20 - Anna Kubicka: Gotyckie prezbiterium katedry wrocławskiej - rekonstrukcja
pierwotnej formy
10.20 - 10.40 - Dyskusja
10.40 - 11.00 - Przerwa
11.00 - 11.20 - Piotr Pajor: Katedra wrocławska a katedra krakowska - wzór, punkt
odniesienia czy przypadkowe podobieństwo?
11.20 - 11.40 - Jarosław Jarzewicz: Tradycja i innowacja w gotyckiej architekturze katedry
wrocławskiej
11.40 - 12.00 - Hanna Golasz-Szołomicka: Czas powstania korpusu nawowego wrocławskiej
katedry p.w. św. Jana Chrzciciela
12.00 - 12.20 - Jakub Adamski: Uwagi o chronologii budowy czternastowiecznego korpusu
katedry wrocławskiej.
12.20 - 12.40 - Dyskusja
12.40 - 14.00 - Przerwa obiadowa
14.00 - 14.20 - Romuald Kaczmarek: Znaki kamieniarskie w gotyckiej katedrze wrocławskiej
14.20 - 14.40 - Tomasz Mikołajczak: Katedralna nekropolia biskupów wrocławskich w
czasach średniowiecza
14.40 - 15.00 - Bogusław Czechowicz, Anna Pobóg Lenartowicz: Wokół opolskiej genezy i
funkcji ideowych tak zwanego kamienia św. Wojciecha z katedry wrocławskiej
15.00 - 15.20 - Agnieszka Patała: Salve, sancta parens, enixa puerpera Regem - ikonografia i
znaczenie epitafium kanonika Mikołaja Tauchana
15.20 - 15.40 - Dyskusja
15.40 - 16.00 - Przerwa
16.00 - 16.20 Aleksandra Szewczyk: Vera Ecclesia sit visibilis - artystyczne fundacje i
inwestycje dostojników Kościoła w katedrze wrocławskiej w okresie sporów wyznaniowych
XVI wieku
16.20 - 16.40 - Michał Pieczka: Manierystyczne arcydzieło w katedrze wrocławskiej, czyli
kilka uwag o reliefie ?Męczeństwo św. Wincentego" Adriaena de Vriesa
16.40 - 17.00 - Ryszard Hołownia: Barokowa kaplica Św. Elżbiety przy katedrze
wrocławskiej w kontekście propagandy artystycznej
17.00 - 17.20 - Mariusz Smoliński: Dekoracja stiukowa kaplicy św. Elżbiety przy katedrze we
Wrocławiu
17.20 - 17.40 - Arkadiusz Muła: Giacomo Scianzi i ?malarze katedralni". Znani i nieznani
twórcy wystroju kaplicy św. Elżbiety
17.40 - 18.00 - Arkadiusz Wojtyła: Kilka uwag o architekturze kaplicy Elektorskiej
18.00 - 18.30 - Dyskusja i zakończenia pierwszego dnia obrad
19.30 - Kolacja dla uczestników konferencji
Piątek 28 XI (Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego, ul. Szewska 36, s. 309)
8.40 - 9.00 - Andrzej Baranowski: Problem barokizacji katedr średniowiecznych w Europie
Środkowej na wybranych przykładach
9.00 - 9.20 - Józef Pater: Fundacje artystyczne kanoników katedry wrocławskiej w XVIII
9.20 - 9.40 - Jacek Witkowski: Prace rzeźbiarskie Sulpiciusa Gode dla katedry wrocławskiej
9.40- 10.00 - Artur Kolbiarz: Udział warsztatu Thomasa Weisfeldta w barokizacji
wrocławskiej katedry
10.00 - 10.20 - Ewa Grochowska: Rzeźby Georga Leonharda Webera w katedrze
wrocławskiej - nieznany rozdział twórczości świdnickiego artysty
10.20- 10.40 - Dyskusja
10.40 - 11.00 - Przerwa
11.00 - 11.20 - Małgorzata Wyrzykowska: Geneza artystyczna barokowych ołtarzy w
kaplicach przy ambicie katedry wrocławskiej
11.20 - 11.40 - Adam Szeląg: Zapomniana realizacja bawarskiego malarza? Felix Anton
Scheffler i dekoracja freskowa kaplicy Zmartwychwstania (Zmarłych) przy wrocławskiej
11.40- 12.00 - Andrzej Kozieł: Giovanni Ambrosio Mainardi i jego obrazy w kościele
katedralnym pw. św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu
12.00- 12.20 - Grzegorz Pisarski: Obraz Matki Boskiej Zwycięskiej - wędrówki dzieła
malarskiego w drodze do Katedry Wrocławskiej
12.20-12.40 - Jerzy Żmudziński: Augsburskie wyroby złotnicze w katedrze we Wrocławiu
12.40- 13.00 - Dyskusja
13.00- 14.30 - Przerwa obiadowa
14.30 - 14.40 - Krzysztof Myśliński: "Zaginiona" lampa wieczna z katedry wrocławskiej.
Przyczynek do działalności złotnika wrocławskiego Johanna Klingego (komunikat)
14.40 - 15.00 - Grzegorz Grajewski: Konserwacja wnętrza wrocławskiej katedry w 1934 roku
15.00- 15.20 - Aleksandra Marcinów: Wokół problemów odbudowy katedry wrocławskiej
15.20 - 15.40 - Dariusz Galewski, Adam Organisty: Przemiany w wyposażeniu kaplic
bocznych katedry wrocławskiej w okresie po II wojnie światowej
15.40 - 16.00 - Dyskusja
16.00 -16.20 - Przerwa
16.20 - 16.40 - Natalia Oleszczuk, Sławomir Oleszczuk: Współczesne witraże w katedrze
wrocławskiej
16.40- 17.00 - Barbara Pierścionek: Badania i konserwacja katedry wrocławskiej w latach
1947-2011
17.00 -17.20 - Grzegorz Joachimiak, Arkadiusz Muła: Między katedrą a dworem. Muzycy w
służbie biskupa elektora Franciszka Ludwika von Pfalz-Neuburg
17.20-17.40 - Ludmiła Sawicka: Działalność Johanna Georga Clementa (1710-1794)
kapelmistrza katedry wrocławskiej
17.40 - 18.00 Andrzej Prasał: Organy katedry wrocławskiej
18.00 - 18.20 - Dyskusja i podsumowanie konferencji
SESJA OGÓLNOPOLSKA SHS
WROCŁAW 21-22 listopada 2013
PRZEŁOM/REGRES - INNOWACJA/TRADYCJA.
PROCESY PRZEMIAN W SZTUCE ŚREDNIOWIECZNEJ
Obrady sesji odbywają się w Sali Konferencyjnej Zakładu Narodowego im. Ossolińskich /PLAC BISKUPA NANKIERA 17/
21 LISTOPADA
9:00-9:20 Otwarcie sesji, powitanie referentów i gości (Wojciech Włodarczyk - prezes Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Romuald Kaczmarek - dyrektor Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego, Rafał Eysymontt - prezes Oddziału Wrocławskiego SHS)
Część I: Przybliżenia
9:20-9:40 Marian Kutzner (Poznań), Panorama procesów kulturowych na Śląsku w okresie średniowiecza
9:40-10:00 Dariusz Tabor CR (Kraków), Gdzie szukać sztuki dwunastowiecznego renesansu?
10:00-10:20 Masza Sitek (Kraków), ?Przedłużający się początek" czy artystyczny ?wielki wybuch"? Pytania o artystyczną oprawę kultu św. Wojciecha w Gnieźnie około roku 1000
10:20-10:40 Dyskusja
10:40-11:00 Przerwa kawowa
Część II: Urbanistyka średniowieczna
11:00-11:20 Rafał Eysymontt (Wrocław), Europejskie miasta lokacyjne w wieku XIII i XIV. Przemiany funkcji i formy
11:20-11:40 Zofia Maciakowska (Gdańsk), Dynamiczny rozwój Głównego Miasta w Gdańsku w drugiej połowie XIV w.
11:40-12:00 Natalia Bursiewicz (Wrocław), Ku idealnej koncepcji miasta. Przemiany urbanistyczno-architektoniczne w wybranych miastach hiszpańskich na przełomie XII i XIII wieku
12:00-12:20 Dyskusja
Część III: Architektura gotycka
12:20-12:40 Elżbieta Pilecka (Toruń), Dzieje badań nad średniowiecznym detalem architektonicznym z punktu widzenia zmieniających się (tradycyjnych i najnowszych) metod badań nad sztuką
12:40-13:00 Tomasz Ratajczak (Poznań), Od zamku do pałacu - przemiany architektury rezydencji królewskich w średniowiecznej Polsce
13:00-13:20 Piotr Pajor (Kraków), Relikty romańskie w murach gotyckiej katedry na Wawelu. Przyczynek do badań nad programem historycznym w fundacjach artystycznych Kazimierza Wielkiego
13:20-13:40 Jakub Adamski (Warszawa), O genezie artykulacji naw głównych śląskich bazylik XIV wieku
13:40-14:00 Waldemar Komorowski (Kraków), Gotyk w architekturze Małopolski XVI i pierwszej połowy XVII wieku
14:00-14:20 Dyskusja
14:20-15:20 Przerwa obiadowa
15:30-16:45 Zwiedzanie rynku, ratusza, kościoła św. Elżbiety (oprowadzanie: Rafał Eysymontt, Romuald Kaczmarek)
Część IV: Rzeźba gotycka
17:00-17:20 Marek Walczak (Kraków), Rola tradycji i innowacji w kształtowaniu nekropolii królewskiej na Wawelu XIV-pocz. XVI wieku
17:20-17:40 Adam Soćko (Poznań), Znaczenie Śląska dla rozwoju rzeźby gotyckiej w Wielkopolsce od połowy XIII do początku XVI wieku
17:40-18:00 Romuald Kaczmarek (Wrocław), Późnogotycka rozbudowa ratusza we Wrocławiu jako czynnik dynamizujący środowisko artystyczne
18:00-18:20 Dyskusja
22 LISTOPADA
8:30-9:10 Małgorzata Chorowska, Prezentacja wyników badań architektonicznych prawobrzeżnego zamku wrocławskiego (prezentacja odbędzie się w miejscu zakwaterowania Referentów, klasztor SS. Szkolnych De Notre Dame przy ul. Św. Marcina 12)
Część I: Gotyckie malarstwo ścienne, tablicowe i grafika
9:30-9:50 Adam S. Labuda (Poznań), Wrocławski ołtarz św. Barbary - dzieło i dyskusje
09:50-10:10 Agnieszka Patała (Wrocław), Rola Norymbergi w kształtowaniu formalnym i ikonograficznym późnogotyckich malowanych epitafiów z terenu Wrocławia
10:10-10:30 Andrzej Woziński (Gdańsk), Monochromatyczne obrazy na retabulum ołtarza głównego w kościele Panny Marii w Gdańsku. Geneza i znaczenie
10:30-10:50 Aleksander Jankowski (Bydgoszcz), Średniowieczne metamorfozy architektury i malarskiego wystroju kościoła Św. Jadwigi w Bolkowie
10:50-11:10 Štefan Valášek (Kraków), Innowacja - tradycja. Średniowieczne malarstwo ścienne na Liptowie jako całość polifoniczna
11:10-11:30 Joanna Sikorska (Warszawa), Odbiorcy grafiki w Królestwie Polskim. Dynamika zjawiska (XV w.-pocz. XVI w.)
11:30-11:50 Dyskusja
11:50-12:10 Przerwa kawowa
Część II: Sztuka bizantyńska
12:10-12:30 ks. Michał Janocha (Warszawa), Tradycja i innowacja w sztuce bizantyńskiej
12:30-12:50 Agnieszka Gronek (Kraków), Konserwatyzm a innowacja. Kilka uwag o malarstwie ikonowym w diecezji przemyskiej w wieku XVI
12:50-13:10 Jacek Maj (Berlin-Warszawa), ?Sztywna otrupiałość mumii". Malarstwo bizantyńskie w polskim piśmiennictwie o sztuce XIX wieku
13:10-13:30 Dyskusja
13:30-14:30 Przerwa obiadowa
Część III: Ikonografia i zagadnienia funkcji dzieła
14:30-14:50 Jacek Witkowski (Wrocław), Tristan i Izolda w sztuce średniowiecznej Polski i krajów ościennych
14:50-15:10 Anna Pacan, (Warszawa), Średniowieczna ikonografia motywu Marii w Majestacie
15:10-15:30 Mateusz Grzęda (Kraków), Od ymago do imago contrefacta: przemiany w procesie "narodzin" portretu w Europie Środkowej.
15:30-15:50 Ika Matyjaszkiewicz, (Warszawa), Metamorfozy: ciała, obrazu, widza. Kult Volto Santo i wizerunki androgyne
15:50-16:10 Anna Wyszyńska (Kraków), Symbol czy tradycja? Problem archaizacji stroju w sztuce XV i XVI wieku
16:10-16:30 Dariusz Galewski (Wrocław), Średniowieczne przedstawienia kultowe w barokowym Wrocławiu
16:30-16:50 Dyskusja
16:50-17:10 Podsumowanie i zakończenie konferencji
Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego
oraz
Zakład Literatury Polskiej po 1918 roku
Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego
zapraszają do udziału w ogólnopolskiej sesji naukowej
Józef Czapski - w 20. rocznicę śmierci
27-28 marca 2013
Wrocław
W związku ze zbliżającą się 20. rocznicą śmierci Józefa Czapskiego pragniemy podjąć namysł nad jego twórczością malarską, literacką i publicystyczną oraz umiejscowić ją w dotąd nieprzywoływanych kontekstach. Celem naszym jest zaaranżowanie szerokiej dyskusji nad dorobkiem tego autora, w której wzięliby udział reprezentanci różnych dziedzin wiedzy: historii sztuki, literaturoznawstwa, historii XX wieku, kulturoznawstwa, estetyki, historii idei. Postać Józefa Czapskiego wydaje się interesująca nie tylko ze względu na jego dokonania artystyczne, lecz również ze względu na fascynującą biografię i horyzont intelektualny kształtujący się na styku kilku tradycji: od inspiracji myślą rosyjską, po stały kontakt z kulturą francuską. Dlatego też chcemy zapytać zarówno o historyczną wyjątkowość, jak i reprezentatywność biografii tego twórcy, ponadto o jego związki z istotnymi zjawiskami XX-wiecznej kultury.
Organizatorzy - reprezentujący Instytuty Historii Sztuki oraz Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego - przewidują obrady dwóch równoległych sekcji:
1. poświęconej problemom plastyki Czapskiego oraz kwestiom intertekstualności i intermedialności jego sztuki (Instytut Historii Sztuki, 27-03-2013);
2. skoncentrowanej na aktywnej obecności artysty w literaturze, zwłaszcza na związkach intertekstualnych jego pism z prozą i eseistyką innych autorów, a także na relacjach metakrytycznych (Instytut Filologii Polskiej, 28-03-2012).
Uwagę zamierzamy poświęcić m.in. takim zagadnieniom, jak:
- Ewolucja stylu i praktyki twórczej Józefa Czapskiego;
- Twórczość plastyczna Czapskiego oczami komentatorów: eseistów, historyków sztuki, krytyków;
- Wpływ Czapskiego na malarzy polskich po 1989 roku;
- Specyfika ilustracji towarzyszących tekstom innych pisarzy oraz szkiców towarzyszących własnym zapiskom diariuszowym;
- Dzienniki jako zjawisko intermedialne i wyzwanie dla edytorów;
- Czapski jako eseista;
- Refleksja o sztuce, filozofii i literaturze w tekstach krytycznych i eseistycznych;
- Czapski jako krytyk kultury XX w.;
- ?piewcy polskości" - J. Matejko, A. Grottger, H. Sienkiewicz w oczach Czapskiego;
- Józef Czapski na tle środowiska ?Kultury" oraz jego miejsce w XX-wiecznej kulturze francuskiej;
- W dialogu z literatami: korespondencja, przedmowy do dzieł S. Vincenza, A. Bobkowskiego, A. Zagajewskiego, G. Herlinga-Grudzińskiego, F. Czarnyszewicza, Z. Haupta;
- Józef Czapski jako ?świadek historii";
- Na nieludzkiej ziemi i Wspomnienia starobielskie - świadectwa pamięci w kontekście literatury łagrowej
- Sposoby popularyzowania spuścizny Czapskiego oraz jej recepcja.
Prosimy o nadsyłanie do 30 października b.r. streszczeń proponowanych referatów (docelowo prezentacja 20-minutowa) o objętości do 1800 znaków na adresy:
- sekcja plastyki: ajaro@op.pl
- sekcja literatury: czapski20@gmail.com
W przypadku drugiej sekcji przewidywana jest opłata konferencyjna w wysokości 100 zł.
Organizatorzy:
- Instytut Historii Sztuki UWr.: prof. dr hab. Waldemar Okoń, dr Andrzej Jarosz
- Instytut Filologii Polskiej: dr hab. prof. UWr. Dorota Heck
Sekretarze konferencji:
mgr Agata Janiak, mgr Dobrawa Lisak-Gębala
Materiały sekcji plastyki zostaną opublikowane w numerze specjalnym Kwartalnika Instytutu Historii Sztuki ?Quart" w 2013 r.
Materiały sekcji literatury zostaną opublikowane w monograficznym wydaniu elektronicznego Pisma Humanistycznego ?Chiazm" lub formie drukowanej - jako recenzowana monografia zbiorowa.
Stowarzyszenie Historyków Sztuki Oddział Wrocławski oraz Parafia OO. Jezuitów p.w. św. Ignacego Loyoli we Wrocławiu
Zapraszają na konferencję naukową
SILESIA JESUITICA
KULTURA I SZTUKA ZAKONU JEZUITÓW NA ŚLĄSKU I W HRABSTWIE KŁODZKIM (1580-1776)
Program
Czwartek 6.X.:
16.00 - 16.30 - O. Paweł Pasierbek SJ (Proboszcz parafii św. Ignacego Loyoli we Wrocławiu), Dr hab. Rafał Eysymontt, dr Dariusz Galewski - Powitanie gości konferencji.
16.30 - 17.00 - Prof. Marek Derwich (Instytut Historyczny UWr.), Nowożytny "nowy świat zakonny" i miejsce w nim jezuitów.
17.00 - 17.30 - O. Jacek Siepsiak SJ (Proboszcz Parafii św. Klemensa Dworzaka we Wrocławiu), Podstawy duchowości Towarzystwa Jezusowego.
17.30 - 18.00 - Ks. Prof. Zdzisław Lec (Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu), Placówki jezuickie na Śląsku do 1740 r.
18.00 - 18.30 - Dr Kateřina Bobková - Valentová (Historický ústav, Akademie v?d České republiky, Praga), Porovnání karier jezuitů v slezské a české provincii v letech 1755-1773.
18.30 - Dyskusja
Piątek 7.X.:
8.40 - 9.00 - Dr hab. Henryk Dziurla (Instytut Historii Sztuki UWr.), Tradycja i akomodacja krajobrazu kulturowego w dziełach mecenatu artystycznego jezuitów na Śląsku
9.00 - 9.20 - Prof. Jan Wrabec (Instytut Historii Sztuki UWr.), Jezuici - stereotypy i schematy w sztuce śląskiej.
9.20 - 9.40 - Anna Jezierska (Instytut Historii Sztuki UWr.), Rola retoryki w kształtowaniu sztuki jezuitów na przykładzie Wrocławia i wybranych dzieł sztuki śląskiej.
9.40 - 10.00 - Zuzanna Mikołajek (Instytut Historii Sztuki UWr.), Artystyczne przejawy działalności sodalicji i bractw jezuickich na Śląsku i w Hrabstwie Kłodzkim.
10.00 - 10.20 - Dyskusja
10.20 - 10.40 - Przerwa
10.40 - 11.00 - Dr hab. Andrzej Betlej (Instytut Historii Sztuki UJ), Główne nurty stylowe i zjawiska w architekturze kościołów jezuickich w Rzeczypospolitej w XVIII wieku
11.00 - 11.20 - Dr hab. Andrzej Józef Baranowski (Instytut Sztuki PAN) - Architektura świątyń jezuickich na Śląsku. Między Rzymem, Pragą, Wiedniem i ?Monachium".
11.20 - 11.40 - Dr Dariusz Galewski (Akademia Muzyczna we Wrocławiu), Architektura budowli zakonnych w świetle projektów ze zbiorów kłodzkich jezuitów.
11.40 - 12.00 - Michał Pieczka (Instytutu Historii Sztuki UWr.), Architektura jezuickiego kościoła św. Piotra i św. Pawła w Twardocicach.
12.00 - 12.20 - Dr hab. Rafał Eysymontt (Instytut Historii Sztuki UWr.), Łukasz Lisiecki (Leszno), Rekonstrukcja powstania i przemian kolegium jezuickiego we Wschowie ( na podstawie materiałów archiwalnych, badań archeologicznych, architektonicznych i stratygraficznych).
12.20 -12.40 - Dyskusja
12.40 - 14.00 - Przerwa obiadowa
14.00-14.20 - Arkadiusz Muła (Muzeum w Jaworze), Kontakty biskupa Franciszka Ludwika von Neuburga z jezuitami na tle kultury umysłowej i artystycznej Śląska w XVII i XVIII wieku.
14.20 - 14.40 - Dr Mariusz Smoliński (Instytut Historii Sztuki UW), Współczesne wzory rzymskie w kościołach jezuitów na Śląsku i w Hrabstwie Kłodzkim.
14.40 - 15.00 - Dr Artur Kolbiarz, (Zakład Wiedzy o Sztuce USz.) dr Michał Wardzyński, (Instytut Historii Sztuki UW), Dzieła warsztatu Johanna Albrechta Siegwitza wykonane dla Jezuitów na Śląsku, Hrabstwie Kłodzkim i w Rzeczypospolitej.
15.00 - 15.20 - Dr Kazimierz Sebastian Ożóg (Instytut Sztuki UOpol.), Okruchy Adama Karingera - dekoracja rzeźbiarska jezuickiego kościoła Bożego Ciała w Głogowie.
15.20 - 15.40 - Dyskusja
15.40 - 16.00 - Przerwa
16.20 - 16.40 - Jakub Jagiełło (Instytut Historii Sztuki UW), dr Paweł Migasiewicz (École Pratique des Hautes Études, Paryż), Wyposażenie rzeźbiarskie kościoła śś. Erazma i Pankracego w Jeleniej Górze.
16.40 - 17.00 - Dr Paweł Migasiewicz (École Pratique des Hautes Études, Paryż) Inspiracje francuskie w rzeźbie figuralnej Johanna Riedla. Zarys problemu.
17.00 -17.20 - Ewa Grochowska (Wrocław), Jezuicki mecenat artystyczny na przykładzie twórczości Georga Leonharda Webera.
17.20 - 17.40 - Joanna Stoklasek - Michalak (Muzeum Ziemi Kłodzkiej), Treści kontrreformacyjne późnobarokowej kazalnicy w kłodzkim kościele jezuitów pw. Wniebowzięcia NMP.
17.40 - 18.10 - Dyskusja i zakończenie pierwszego dnia obrad
Sobota 8.X.:
8.40 - 9.00 - Dr Łukasz Krzywka (Instytut Historii Sztuki UWr.), Najnowsze ustalenia dotyczące dekoracji malarskiej Akademii Leopoldyńskiej we Wrocławiu.
9.00 - 9.20 - Dr hab. Andrzej Kozieł (Instytut Historii Sztuki UWr.), Johann Christoph Handke (1694-1774) i jezuici - Głogów i Gorzupia Dolna.
9.20 - 9.40 - Dr Piotr Oszczanowski (Instytut Historii Sztuki UWr.), Tezy filozoficzne wrocławskiej Akademii Leopoldyńskie - zapoznany fragment jezuickiej spuścizny artystycznej.
9.40 - 10.00 - Dr Arkadiusz Wojtyła (Instytut Historii Sztuki UWr.), Program dekoracji kościoła Jezuitów w Brzegu.
10.00 - 10.20 - Romuald Nowak (Muzeum Narodowe we Wrocławiu) Personalizacja dziejów Krzyża Świętego w dekoracji empor kościoła jezuickiego w Brzegu.
10.20 - 10.40 - Dyskusja
10.40 - 11.00 - Przerwa
11.00 - 11.20 - Dr Petra Oulikova (Národní archiv, Katolická teologická fakulta UK, Praga), Litanie Jména Ježíšova v umění jezuitského řádu
11.20 - 11.40 - Dr Mateusz Kapustka (Uniwersität Zürich), Geografia i propaganda. Jezuicka argumentacja misyjna i adaptacje obrazów naukowych w dobie nowożytnej
11.40 - 12.00 - Krzysztof Pawlik (Wrocław), Jarmila Štěrbová (Opawa), Inwentarz kościoła Jezuitów w Nysie z 1 poł. XVII w.
12.00 - 12.20 - Rafał Werszler (Instytut Sztuki PAN), Architektura i dzieje wnętrz biblioteki kolegium jezuickiego w Nysie.
12.20 - 12.40 - Dyskusja
12.40 - 14.00 - Przerwa obiadowa
14.00 - 14.20 - Dr Anna Ptak Gusin (Wyższa Szkoła Rzemiosł Artystycznych i Zarządzania we Wrocławiu), Malarze działający w Świdnicy 1650-1750.
14.20 - 14.40 - Dr Małgorzata Wyrzykowska (Instytut Historii Sztuki UWr.) Percepcja dzieł jezuitów w świetle XVII- i XVIII wiecznej literatury poświęconej sztuce śląskiej (na wybranych przykładach).
14.40 - 15.00 - Dr Tomasz Jeż (Instytut Muzykologii UW) Muzyczny teatr meditationes quadragesimales w jezuickim Wrocławiu.
15.00 - 15.20 - Ks. Piotr Dębski (Akademia Muzyczna we Wrocławiu), Organy w pojezuickim kościele pod wezwaniem Najświętszego Imienia Jezus we Wrocławiu.
15.20 - 15.45 - Dyskusja i podsumowanie konferencji
16.30 - 18.00 - Uroczyste zakończenie i poczęstunek dla referentów oraz zaproszonych gości w Klubie Uniwersyteckim.
18.00 - 19.30 - Zwiedzanie kościoła Uniwersyteckiego p.w. Najświętszego Imienia Jezus oraz koncert utworów jezuickich.
Przedstawiciele Towarzystwa Jezusowego, zatwierdzonego w Rzymie w 1540 r., pojawili się w Europie Środkowej najpierw w Austrii (1552) i w Czechach (1556), a następnie w Polsce (1564). Pod koniec XVI stulecia dotarli także na Śląsk, gdzie przez kilkanaście lat działali na wrocławskim Ostrowie Tumskim (1580-1595), korzystając z opieki tamtejszych biskupów i kanoników. Protesty ze strony luterańskiego patrycjatu zmusiły zakonników do opuszczenia miasta. Udało im się natomiast założyć placówkę w biskupiej Nysie (1610). Jednak dopiero w okresie wojny trzydziestoletniej osiedlili się na stałe najpierw w Głogowie (1625) Żaganiu (1628), Świdnicy (1629), Otyniu (1629), wreszcie we Wrocławiu (1638) oraz w kilku innych miastach, korzystając z poparcia dworu wiedeńskiego i katolickiej arystokracji. Najczęściej obejmowali stare średniowieczne zespoły poklasztorne, przy których powstawały następnie budynki gimnazjów i kolegiów. W kolejnych dekadach realizowali już okazałe barokowe założenia, pośród których wyjątkowe miejsce zajmuje Leopoldina we Wrocławiu.
Na Śląsku, podobnie jak w innych krajach najistotniejszym zadaniem spełnianym przez zakon była prowadzona na wysokim poziomie edukacja młodzieży oraz praca duszpasterska. W odróżnieniu od Czech czy Polski, musieli liczyć się z silną opozycją protestancką skupioną w dużych i bogatych miastach. Zmuszało to jezuitów do szczególnej dbałości o odpowiednio wysoki poziom działalności, także artystycznej. Dynamiczny rozwój Towarzystwa Jezusowego został zatrzymany najpierw przez wojny austriacko-pruskie, po których utworzono prowincję śląską, a następnie w skali globalnej, przez kasatę zakonu dokonaną przez papieża Klemensa XIV w 1773 roku, na Śląsku przeprowadzoną trzy lata później. Reaktywacja jezuitów nastąpiła w 1814 r. dzięki papieżowi Piusowi VII, jednak na Śląsku nie udało się im już odzyskać większości swoich dawnych ośrodków.
Blisko 150 lat istnienia zakonu na Śląsku odcisnęło wyraźne piętno nie tylko na działalności pedagogicznej, naukowej czy duszpasterskiej, ale również na różnych dziedzinach sztuki, począwszy od dramatu, teatru szkolnego i muzyki, a skończywszy na architekturze, malarstwie i rzeźbie. Bogata spuścizna artystyczna Towarzystwa Jezusowego w Europie Środkowej jest coraz lepiej znana, czego nie można jednak powiedzieć o Śląsku. Nasza wiedza na ten temat jest fragmentaryczna i odnosi się tylko do kilku wybranych zjawisk z zakresu teatru i historii sztuki. Dlatego ważnym postulatem badawczym planowanej sesji naukowej jest jak najszersze spojrzenie na rolę zakonu w nowożytnej kulturze Śląska i podkreślenie jego lokalnej specyfiki. Temu ma służyć ukazanie działalności Towarzystwa na sąsiednich obszarach i wzajemnych powiązań artystycznych, które są wyraźnie widoczne na obszarze Czech i Moraw, wchodzących od 1623 do 1755 r. w skład tej samej prowincji, natomiast mało rozpoznane w odniesieniu do Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Interdyscyplinarny i ponadregionalny charakter planowanej konferencji ma się przyczynić do pogłębienia naszej wiedzy na temat kulturotwórczej roli zakonu jezuitów na obszarze Śląska i Europy Środkowej od końca XVI do 2 połowy XVIII w.
Zgłoszenia na sesję, planowaną na październik 2011 roku, będą przyjmowane do końca marca 2011 r. Powinny dotyczyć historii i działalności kulturalnej zakonu na Śląsku i w dawnym hrabstwie Kłodzkim, z uwzględnieniem obszarów sąsiadujących, zwłaszcza objętych granicami prowincji czeskiej. Należy zwrócić uwagę także na relacje z katolicką arystokracją i dworem cesarskim, jak również z protestantami. Tematyka referatów powinna odnosić się zarówno do duchowości, literatury, teatru szkolnego i muzyki, jak przede wszystkim do architektury kościołów i kolegiów, ich wystroju i wyposażenia, z podkreśleniem oryginalnych rozwiązań formalnych i ikonograficznych preferowanych przez jezuitów. Interesującym zagadnieniem, które należy uwzględnić, jest także działalność artystów zakonnych (koadiutorów) i świeckich pracujących na potrzeby Towarzystwa Jezusowego oraz ich droga artystyczna i źródła inspiracji.
Dr Dariusz Galewski
Akademia Muzyczna we Wrocławiu
