Andrzej Jarosz

Malarskość w prozie Juliena Gracq'a (1910-2007)

Muzeum Narodowe we Wrocławiu

kawiarnia

czwartek, 14 kwietnia, godz. 17.00

Julien Gracq (wł. Louis Poirier, 1910-2007) jest autorem m.in. powieści Au château Argol (1938), Un Beau Ténébreux (1945), Un balcon en foret (1958), oraz tomów esejów Lettrines (1967-1974) i En lisant, en écrivant (1981). Literacką sławę przyniosły mu opublikowane w 1951 r. "Brzegi Syrtów" (Le Rivage des Syrtes), jak również odmowa przyjęcia za tę powieść Nagrody Goncourtów. Dzieło to stanowi wielopoziomowe studium mijającego świata, państwa na granicy upadku i jest "palimpsestem" wątków historycznych, literackich oraz plastycznych. W opinii francuskich badaczy - Bernhild Boie i Bernarda Vouilloux - przywołanie wątków malarskich, inspiracja obrazami historycznymi, stylami malarskimi oraz elementami wiedzy o historii sztuki czyni powieść Gracqa przykładem "work in progress", w którym autor kreuje sugestywne, przenikające wzajemnie obrazy. Pisarz posługiwał się bogatymi opisami, ekfrazą imaginacyjną, elementami stylistyk malarskich, jak również tworzył własne wizje przestrzeni, scenografie dla bohaterów przywołujących wybrane konwencje malarskie. Istotne w "Brzegach Syrtów" wydają się echa twórczości malarzy weneckich XVI w., obrazów J.M.W. Turnera, dzieł niemieckich romantyków oraz prerafaelitów i symbolistów. Malarskość jego prozy wiąże się także z jej specyficzną atmosferą impresji, niedopowiedzenia, tajemnicy.  Dzieła Gracq'a - obok "Brzegów Syrtów", esej "Bliskie wody" oraz dramat "Król Rybak" - dostępne są dla polskiego czytelnika od 2008 r. w znakomitych tłumaczeniach Adama Wodnickiego.